Wspomnienia Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, pisane w latach 1949–1950, opublikowane po raz pierwszy w przekładzie angielskim w 1951 roku, a następnie po raz pierwszy po polsku w 1953 w Londynie (w Polsce książka została wydana po raz pierwszy w 1988 roku). Utwór należy do kręgu literatury obozowej, stanowiąc literackie opracowanie wspomnień autora z jego uwięzienia w gułagu w Jercewie pod Archangielskiem w latach 1940–1942.